مقدمه و معرفی طرح توجیهی

در بسیاری از كشورهای پیشرفته سرمایه‌گذاری انبوهی روی تولید و توزیع محصولات لبنی انجام شده و با توجه به نقش مهم این محصولات در سلامتی انسان‌ها، پیشرفت بسیاری در ارتقا سطح تکنولوژی و اتوماسیون ماشین آلات صنعتی، سیستم‌های مدیریت شبکه لجستیک، تامین مواد اولیه و توزیع محصولات با توجه به محدویت زمانی نگهداری و سلامتی آن‌ها از زمان تولید تا مصرف ایجاد شده است. حساسیت تامین به موقع شیر سالم و باکیفیت استاندارد برای توليد توسط کامیون‌های دارای مخازن استاندارد صنایع غذایی و خودروهای یخچال دار حمل و توزیع محصولات تولید مطابق با نیاز خط تولید کارخانه و سفارش محصولات سبب شکل گیری سامانه‌های لجستیک با قابلیت‌های کنترل برنامه‌ریزی شده است. در طی نگارش طرح توجیهی توزیع محصولات لبنی به طور کامل به راه حلی برای این مسائل پرداخته می‌شود.

ضعف در ارایه خدمت و کمبود شرکت‌های تخصصی حمل و نقل شیر و محصولات لبنی در کشور بسیاری از کارخانه‌های تولیدی کشور را که با مشکل تامین به موقع مواد اولیه و حمل سالم، سریع و به موقع محصولات تولید مواجه هستند، وادار کرده که به جای توسعه بنگاه‌ها و افزایش ظرفیت و ایجاد تنوع در محصولات تولیدی و پاسخگویی به نیاز بازار، راساً بر روی خرید انواع خودرو سبک و سنگین خاص تامین شیر و حمل محصولات سرمایه‎‌گذاری نمایند و یک بنگاه حمل ونقل را به موازات شرکت تولیدی خود ایجاد نمایند. تعدادی از کارخانه‌های تولیدی نیز به دلیل فقدان وجود شبکه حمل و نقل تخصصی با قابلیت برنامه پذیری از بخش تولید دچار زیان‌های زیادی می‌شوند، چرا که نه به موقع مواد اولیه را دریافت می‌کنند و نه در زمان و شرایط  مناسب محصولات‌شان به بازار می‌رسانند.

روش‌های نوین حمل محصولات لبنی صنعتی به بازار مصرف در کشورهای پیشرفته با حصول اطمینان از بهداشتی بودن محیط و شرایط حمل محصول و توجه به ضرورت تسریع در دریافت و تحویل شیر مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات شکل گرفته است. تولید شیر خام در دامداری‌های صنعتی کشور در سال ۹۵ حدود ۴میلیون و ۸۰۰هزار تن و در سال بعد به بیش از  5میلیون تن رسید که این بستر و توجه به فراورده‌های مبتنی بر این پتانسیل می‌تواند ضمن تامین نیاز شیر خام سالم کشور امکان صادرات محصولات لبنی را نیز فراهم نماید.

این حجم بازار فزاینده تعداد واحدهای تولید صنعتی و غیرصنعتی محصولات لبنی کشور را واداشته که طرح‌ها و ظرفیت‌های تولید و خدمات خود بر اساس تقاضای سالیانه هشت میلیون تنی در سال برنامه ریزی نمایند. بخشی از این ظرفیت در شبکه خارج ار تولیدات صنعتی به مصرف می‌رسد و قریب به 5میلیون تن شیر خام دامداری‌ها در اختیار واحدهای صنعتی قرار می‌گیرد. این درحالی است که در کشور خطوط تولید شیر خشک نیز بخشی از شیر تولیدی را در حدود 2500تن در سال جذب می‌کنند. در این شبکه گسترده جمع آوری و توزیع باید بار میکروبی شیر خام زیر یک میلیون و درصد چربی و پروتتین آن حدود 3درصد باشد.

شبکه حمل محصولات لبنی ساختاری نرم افزاری و سخت افزاری مدیریت شده است که قادراست با استفاده از نرم افزار تحت شبکه امن، تامین مواد اولیه و توزیع محصولات لبنی به صورت عمده و مویرگی با قابلیت برنامه پذیری،ردیابی و کنترل ماشین آلات حمل و مبادی تولید، تحویل، توزیع و فروش در یک ساختار یکپارچه مدیریت نماید.

این شبکه به تمامی حلقه‌های ذی‌نفعان این زنجیره با سطح دسترسی مناسب آنلاین کارتابل نرم افزاری تخصیص می‌دهد تا امکان برقراری خرید، فروش و ارائه خدمات متوازن و سریع فراهم نماید. با راه اندازی این سامانه و بکارگیری بهره‌وری ظرفیت‌های بلااستفاده تولید، توزیع و ناوگان خودروهای سبک، متوسط و ویژه تامین مواد اولیه و توزیع محصولات از مزرعه تا کارخانه و از کارخانه تا فروشگاه می‌تواند کمک شایانی به کاهش هزینه، افزایش ارزش افزوده و سود بنگاه‌ها را تضمین و تثبیت نموده و از زیان‌های ناخواسته در این زنجیره جلوگیری جدی به عمل آورد.

نظر به حساسیت بالا و ماندگاری کم شیر خام به لحاظ زمانی، حمل و نقل سالم و سریع آن، همواره از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. لذا سعی بر این است که شیر تولیدی از دامداری‌ها باید در حداقل زمان ممکن پس از دوشیدن (ترجیحاً دو ساعت) تحت شرایط مناسب خنک و بهداشتی جمع آوری شده و با همین سرعت به مجتمع‌های فرآوری صنعتی و تولیدی منتقل شود.

سپس محصولات لبنی تولید شده نیز در سطح کشور به صورت مستمر و پس از تولید و آماده شدن از طریق شبکه توزیع براساس سفارش تحویل مراکز فروش و مصرف گردد. این امر روزانه و بدون توقف فقط با برنامه ریزی دقیق جذب، حمل شیر و فراورده‌های آن به صورت متمرکز میسر می‌شود که ضمن صرفه جویی در منابع و زمان امکان نظارت‌های بهداشتی بر عملکرد تولیدکنندگان، توزیع کنندگان و فروشندگان و فرایندهای تولید و ارائه خدمات را توسط دستگاه‌های نظارتی بسیار بهتر فراهم می‌نماید.

مطابق دستورالعمل سازمان دامپزشکی کشور تانکر خودروهای حمل شیر جنس باید دارای شرایط ذیل باشد:

جنسن تانکر از استیل ضدزنگ و دارای دو جداره و قابل شستشو و ضدعفونی باشد.

خودرو باید مجهز به سیستم شستشو در محل (CIP=Cleaning In Place) باشد.

تجهیزات و مخازن تانکر حمل شیر قبا از بارگیری باید شستشو و ضدعفونی شوند.

دمای شیر حمل شده در زمان بارگیری باید بین ۲ تا ۴درجه سانتی گراد و هنگام تحویل شیر در مراکز جمع آوری و یا کارخانجات فرآوری حداکثر ۸ درجه سانتی گراد باشد.

نمونه برداری شیر جهت انجام آزمایش‌های شیر خام باید برابر استانداردهای نمونه برداری شیر و توسط افراد ذی‌صلاح و مورد تایید سازمان دامپزشکی انجام گیرد.

کلیه مراکز و کارخانجات فرآورده‌های لبنی (کارگاه و کارخانجات غنی سازی، تولید بستنی و ماست بندی و …) باید شیر مورد نیاز واحد خود را از مراکز جمع آوری شیر و یا دامداری‌های مجاز دریافت نمایند.

خلاصه وضعیت سرمایه گذاری طرح توزیع مواد لبنی
عمده مواد اولیه مصرفی :
شیرخام ، انواع طعم ها و ترکیبات مجاز و …
میزان اشتغال زایی : 35-30 نفر
مساحت زمین مورد نیاز : 5000 متر مربع
میزان سرمایه گزاری ثابت : 18500 میلیون ریال
مدت زمان بازگشت سرمایه : 4 سال