مقدمه

ما در این مقاله به بررسی طرح توجیهی تولید کاغذ از سنگ میپردازیم و ابعاد مختلف آن را مورد بررسی قرار میدهیم. متاسفانه منابع تولید کاغذ که همان جنگل ها هستند بسیار محدودند و نیاز انسان نیز بی انتها. به همین دلیل، از یک سو به دلیل محدود بودن سطح جنگل های دنیا و تخریب شدید آن و از سوی دیگر، به دلیل افزایش روز افزون مصرف کاغذ و محصولات کاغذی همگام با ازدیاد جمعیت و پیشرفت فناوری، بررسی و به کارگیری اعداد و ارقام تولید کاغذ و مصرف سرانه در کشورهای مختلف این واقعیت بیشتر به نظر می آید که برای تولید کاغذ، باید به طور جدی به فکر ابداع روش های دیگر بود.

طرح توجیهی تولید کاغذ از سنگ در ایران یک صنعت نوظهور است که موجب حفظ ذخایر آبی و زیست‌محیطی می‌شود. با توجه به اینکه در کشور ما همواره کاغذ از چوب تولید می‌شود، از این‌رو این تولید با خطرات زیست‌محیطی چون قطع درختان و ضایعات بالا روبه‌روست. بنابراین تولید کاغذ از ضایعات سنگ یا آهک می‌تواند بسیار مقرون به‌صرفه زیست‌محیطی و به عنوان یک صنعت سبز مطرح باشد.

ورود به این صنعت نیازمند خرید ماشین آلات تخصصی این کار است. قیمت ماشین آلات تولید کاغذ از سنگ در صورتی که نمونه ساخت کشور چین تهیه شود در حدود  ۲ تا ۲/۵ میلیون دلار هزینه جهت تولید ۶۰۰۰ تن محصول در پی دارد.

معرفی طرح توجیهی تولید کاغذ از سنگ

کاغذ سنگ (که با اسامی دیگری مثل کاغذ سنگی، کاغذ آهک یا کاغذ معدنی نیز نامیده می شود) نسل جدیدی از کاغذ است که در سال های اخیر توسط محققان اختراع گردیده است. ماده اولیه این کاغذ پودر کربنات کلسیم بوده که جایگزین استفاده از چوب درختان برای تولید کاغذ است. از خواص آن ضد آب بودن ، مقاومت در برابر پارگی، جلوه ی جادویی رنگ ها بر روی آن و در نهایت برگشت پذیری آن به خاک طی دوره بازیافت کوتاه مدت عنوان می گردد.

بسیاری «stonepaper» یا همان کاغذ سنگ و کاغذ معدن را پدیده‌ای شگفت‌انگیز در صنعت چاپ و تولید و تولید آن را نیز سرآغاز عصری جدید در تولید کاغذهای سازگار با محیط‌زیست می‌دانند، چراکه ماده اولیه آن تنها سنگ است، از این‌رو به نظر می‌رسد دیگر نباید نگران قطع درختان و آثار مخرب آن روی محیط‌زیست باشیم. همچنین در فرآیند تولید «کاغذ سنگ» نه‌تنها از آب استفاده نمی‌شود، بلکه به خاطر سفیدبودن مواد اولیه، نیازی به استفاده از سفیدکننده‌ها هم در تولید آن نیست که نتیجه این کار، این خواهد بود که دیگر آلاینده‌ها به محیط‌زیست ما اضافه نخواهند شد.

تولید کاغذ از کربنات‌ چیز جدیدی نیست و در تولید بسیاری از مواد دیگر مانند خودکار و حتی دستمال کاغذی، از کربنات‌ها استفاده می‌شود، اما تولید کاغذی که ۸۵درصد آن از کربنات باشد و قابلیت چاپ اُفست را هم داشته باشد، یک نوآوری است.

معرفی كاربردهای طرح توجیهی تولید کاغذ از سنگ

کاغذ سنگ در گراماژهای مختلف از ۵۰ میکرون تا ۴۰۰ میکرون برای کاربردهای مختلف تولید و از آن در تهیه لیبل‌های چسبدار با گراماژهای مختلف و با ضریب چسبندگی بالا و خاصیت ضد آب بودن استفاده می‌شود. کاربردهای کاغذ سنگ محدود به کاربردهای صنعت چاپ، نشر و بسته‌بندی و تبلیغات نیست و از نظر روبه‌رو شدن با ماشین‌های چاپ و صحافی، رفتاری مشابه کاغذهای گلاسه دارد و هیچ‌گونه نیازی به مرکب یا زینک متفاوت ندارد.

گراماژهای نازک این نوع کاغذ برای کاربردهایی نظیر بسته‌بندی‌های غذایی، گراماژهای متوسط آن برای امور چاپی نظیر کتاب‌های نفیس، نقشه‌ها با کاربردهای مختلف، ساک‌های دستی، مجلات، بروشورها و پاکت و گراماژهای ضخیم آن هم برای کاربردهایی که در امور روزانه از مقوا در تهیه آنها استفاده می‌شود مانند جعبه‌ها و کارت‌های اعتباری، مناسب است. این کاغذ از آنجا که در مقابل جویده‌شدن از سوی جانواران و جوندگان مقاوم است، برای تهیه آثار هنری مثل نقاشی و نیز کتاب‌ها و آثار نفیس یا اسنادی که قرار است سال‌ها عمر کنند و از آنها نگهداری شود، مثل سند خانه، ماشین یا اوراق مشارکت، می‌تواند کاربرد داشته باشد.

به طور کلی محصول مذکور در حوزه چاپ و تبلیغات کاربرده گسترده ای دارد. یکی دیگر از کاربردهای با اهمیت کاغذ از سنگ، در زمینه بسته‌بندی سیمان می باشد. برای تولید کیسه‌های بسته‌بندی سیمان از پنج لایه کاغذ که روی آن را با یک لایه پلی‌اتیلن پوشش داده‌اند استفاده می‌شود. لایه پلی‌اتیلن برای جلوگیری از نفوذ سیمان به بیرون به کار برده می‌شود ولی در ساخت کاغذ سنگی چون از پلی‌اتیلن استفاده می‌شود نیازی به پوشش‌دهی ندارد.

مطالعه بازار طرح توجیهی تولید کاغذ از سنگ

یکی از معیارهای توسعه یافتگی هر جامعه‌ای عادت به مطالعه، کتابخوانی و میزان امکانات و فرصت‌هایی است که در این زمینه در اختیار شهروندان آن کشور قرار می‌گیرد. شاخص‌هایی که نبود آنها می‌تواند به عاملی برای روی‌گردانی قشر جوان از کتابخوانی و توسعه نیافتن فرهنگ مطالعه به شمار رود.

سرانه مطالعه ۷۶درصد از جوانان کشور روزانه کمتر از ۳۰ دقیقه گزارش شده است. براساس گزارش‌های موجود، بیش از۸۰ درصد کاغذ مصرفی کشور در بخش انتشار کتاب، کاغذهای خارجی هستند و بخش عمده آن از چین وارد می‌شوند. بررسی‌ها نشان می‌دهد درحال حاضر میزان مصرف سالانه کاغذ تحریر در کشور ۴۰۰ هزار تن است که با توجه به رشداقتصادی پس از تحریم‌ها بدون تردید با افزایش قابل توجهی مواجه خواهد شد.

از طرفی طبق آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین اتاق بازرگانی و انجمن صنفی صنایع چوب ایران در سال 1393، بیش از یک میلیون تن کاغذ، خمیر و آخال وارد کشور شده است؛ در حالی که تولید کاغذ در کشور (شرکت های چوکا و پارس) حدود کمتر از 10 درصد از نیاز داخلی را تامین می کنند.

معرفی مواد اولیه، کمکی و مصرفی

حدود 80 درصد ماده تشکیل‌دهنده کاغذ سنگی از کربنات کلسیم است و 15 درصد مابقی مواد تشکیل‌دهنده این کاغذ از مواد پلی‌پروپیلن و پلی‌اتیلنی است. سنگ آهک از جمله کانی‌های معدنی است که کاربرد فراوانی برای تهیه منشورهای نیکل در میکروسکوپ‌ها، فتومترها و کولوریمترها دارد و نوع نامرغوب آن در صنعت تهیه قلیائیان و به عنوان کود در زمین‌های بی‌آهک کاربرد دارد. البته این ماده معدنی در صنعت شیشه‌سازی، صنایع شیمیایی، تولید سیمان، چاپ و امور چاپی، خمیر دندان‌سازی، لاک‌سازی، عطرسازی و لاستیک‌سازی به کار گرفته می‌شود.

دانش فنی پروژه

تولید کاعذ از کربنات کلسیم یکی از روش های نوین در صنعت کاغذسازی محسوب می شود که این تکنولوژی از کشور کانادا وارد سایر کشورها از جمله ژاپن، تایوان و … شده است. یکی از خصوصیات حائز اهمیت این محصول عدم نیاز به آب در طول فرآیند تولید آن است. با توجه به خشکسالی سال های اخیر در کشور، فرآیند این پروژه نشان می‌دهد که این واحد می‌تواند به عنوان یک صنعت سبز معرفی شود.

پیشنهاد محل مناسب برای اجرای طرح توجیهی تولید کاغذ از سنگ

همانطور که گفته شد، عمده ماده اولیه مصرفی جهت تولید محصول مذکور کربنات کلسیم می باشد که عمدتا از سنگ آهک به دست می آید. استان های یزد و همدان و همینطور در استان مرکزی (محلات) باتوجه به ظرفیت های بالقوه ای که دارند می توانند گزینه مناسبی باشند. از طرفی استقرار بیشترین ذخایر معدنی سنگ آهک کشور در سمنان باعث شده این استان به عنوان قطب بهره‌برداری از معادن آهک به شمار رود.

این نوع تولید کاغذ به آب نیاز ندارد و در واقع از جمله صنایع بی‌نیاز به منبع آبی است. بر این اساس، مشکلی در زمینه تامین آب وجود ندارد و سرمایه گذاران می‌توانند در استان‌های کویری واحد خود را احداث نمایند.