در سالهای اخیرگیاه کینوا بهعنوان محصولی ارزشمند در دنیا مورد توجه قرار گرفته است. این گیاه در ایران محصولی است که میتواند با توجه به محدودیتهای منابع آبی در کشور بهعنوان یک جایگزین مناسب برای محصولاتی نظیر در نظر گرفته شود. این محصول شبه غلات بوده و دارای خواصي مشابه، بسیار سبکتر و خوش هضمتر از غلاتی چون برنج می باشد. همچنین منبع غنی ای از پروتئین، منیزیم، فیبر، فسفر، ویتامین ب ۲، پتاسیم و دیگر مواد معدنی مانند آهن است.
ورود کینوا به الگوی کشت و زراعت کشور میتواند تاحدودی کشور را از واردات برنج بینیاز کند و بهصورت مکمل در کنار سایر محصولات جای خود را در محصولات کشاورزی کشور باز کند. باید در نظر داشت که با توجه به تقاضای بالایی که در دنیا برای این ماده ارزشمند وجود دارد میتوان روی توسعه کشت این گیاه در کشور سرمایهگذاری کرد. چرا که اگر تقاضای داخلی برای خرید آن وجود نداشته باشد تقاضای بینالمللی آن به قدری است که میتوان به بازارهای صادراتی فکر کرد.
معرفی محصول
کینوا گیاهی سنتی از کهنترین خوراکیهای جهان است که قدمتی ۵ هزار ساله دارد و بخاطر دانههای خوراکی اش کاشته میشود. خاستگاه اصلی این گیاه آمریکای جنوبی است و در کشورهای اکوادور، شیلی، پرو و بولیوی بهعنوان گیاه بومی شناخته میشود.این ماده خوراکی و غذایی جزو گروه سبزیها طبقه بندی شده است.فیبر فراوان موجود در آن موجب ایجاد حس سیری زودرس و طولانی مدت در بدن میشود و به این ترتیب به پیشگیری از پرخوری و اضافه وزن در فرد مصرف کننده کمک میکند. بنابراین این گیاه ظرفیت آن را داشته که به سفره مردم ایران به صورت حرفه ای ورود کند. همچنین با توجه به پروتئین بالا و کالری بسیار پایین در مقایسه با سایر مواد غذایی ارزش بسیاری برای ورزشکاران خواهد داشت.
کینوا گیاهی یک ساله است که در شرایط خشک و کم آب رشد خوبی داشته و میوه می دهد. این گیاه در مقابل شوری آب مقاوم بوده و به دلیل توانایی تحمل شرایط سخت، می توان آن را در کویر و در جهت بیابان زدایی کشت نمود . طول دوره رشد کینوا 3 ماه بوده و در هر سال می توان 2 بار گیاه کینوا را کشت نمود . گل های کینوا دارای رنگ های متغیری بین سفید تا قرمز می باشند. بهترین PH برای رشد آن 6 تا 7 است. اما قابلیت آن را دارد که در رنج PH اسیدی یعنی 5.5، تا قلیایی بالا یعنی 9.5 نیز به خوبی رشد کند. همچنین در خاک شنی با مقدار کم مواد مغذی و شوری متوسط نیز عملکرد مناسبی دارد. نیاز آبی آن 400 تا 800 میلیمتر بوده و با 250 میلیمتر نیز نتیجه ایده آل داده است.محدودۀ دمای رشدی برای این گیاه بین 4- تا 35+ درجه سانتیگراد است و در اقلیم سرد و خشک سازگاری بالایی دارد. همچنین در برابر خشکی و سایر تنش ها مقاومت می کند. این گیاه به حرارت زیاد و طول روز حساس است. گیاه کینوا را از اردیبهشت تا مردادماه میتوان کشت نمود. بهترین زمان کشت برای برداشت بهینه مردادماه است. دوره رشدی گیاه 4 تا 7 ماه و رنج تولید آن در هر هکتار 1200 تا5000 کیلو میباشد.
در فرآیند تولید این محصول بیشتر دانه گیاه مورد توجه قرار میگیرد در صورتی که سایر قسمتهای گیاه نیز هم به لحاظ مصرف انسانی و هم در بخش دامپروری در تولید خوراک دام قابل استفاده است. بحران آب و شرایط آبوهوایی کشور این ضرورت را ایجاب کرده تا در بخش کشاورزی به کشت گیاهانی که میزان آب بری کمتری دارند، توجه بیشتری شود. بنابراین کشت گونههای گیاهی سازگار با شرایط آب و هوایی کشور، مانند کینوا، بهترین فرصت برای سرمایه گذاری و سودآوری را در اختیار کشاورزان و سرمایه گذاران این طرح قرار می دهد. در حال حاضر بیش از 70 کشور ازجمله فرانسه، انگلستان، سوئد، دانمارک، هلند، ایتالیا و ایالات متحده کینوا را کشت می کنند. در ایران نیز ایران کاشت آن در مناطق سیستان و بلوچستان در آبان، خوزستان دهه دوم مهر، جنوب کرمان در اوایل مهر، در استان فارس و کرج در نیمه مرداد بالاترین سازگاری بیشتری را نشان داده است.
هزینههای پایین کشت کینوا و قیمت به نسبت بالای آن از یکسو و نیاز به آب کم و سازگاری با شرایط دشوار آب و هوایی از سوی دیگر باعث شده تا کشت این محصول به لحاظ اقتصادی بسیار بهصرفه باشد. اما از طرفی از مشکلات موجود در کشت و بهره وری از این گیاه در ایران، میتوان به مواردی همچون کمبود مراکز فرآوری محصول، مشکلات اخذ وام، عدم استفاده از بذور مرغوب، عملکرد پایین کینوآ در کشور و نبود بستهبندی مناسب و برند اشاره کرد، که تولیدکنندگان موفق با در نظر گرفتن تمامی جوانب می تواند بر این مسائل فائق آمده و با بهبود عملکرد خود به سودآوری مطلوبی دست یابند.
تجهیزات، مواد اولیه و تعداد پرسنل مورد نیاز
تجهیزات لازم برای کشت کینوا:
- زمین محل کاشت
- بذر کینوا
- دستگاه جدا کننده ساپونین از کینوا
- محوطه سازی
- ماشین آلات و تجهیزات کشاورزی موردنیاز
- وسیله نقلیه
- اثاثیه و ملزومات اداری طرح
خلاصه وضعیت سرمایه گذاری
میزان سرمایه لازم برای کشت کینوا در زمینی به مساحت پنج هکتار با ظرفیت کاشت حدود 5 تن از گیاه، با احتساب هزینه زمین کشت و دستگاهها و تجهیزات مورد نیاز مبلغی بین 600 تا 700 میلیون تومان تخمین زده شده است. دوره بازگشت سرمایه در این طرح حدود 1 تا 3 ساله بوده و نرخ بازده سرمایه آن بیشتر از 50 درصد می باشد.